Khi bạn sử dụng động cơ điện để vận hành máy móc, chắc cũng đã từng gặp qua 1 trong 5 lỗi sau đây. Hậu quả bạn phải dừng hệ thống máy móc, thay phụ kiện, sửa chữa động cơ rất mất thời gian ảnh hưởng đến tiến độ công việc, nhiều khi máy hỏng quá nặng bạn không thể sửa được bắt buộc phải mua máy mới thay thế kịp thời. Bạn đã từng tự hỏi, tò mò tại sao động cơ bị bị hư hỏng như bị cháy, bị nóng, bị vỡ vòng bi (bạc đạn), vỡ vỏ động cơ hay gãy trục…? Nguyên nhân tại sao, do bạn không sử dụng đúng hay do động cơ kém chất lượng? Bài viết này của chúng tôi sẽ chỉ rõ ra nguyên nhân của 5 lỗi phổ biến khi sử dụng động cơ, qua đó bạn có thể biết thêm kiến thức về động cơ, khắc phục các lỗi và tránh lặp lại các nguyên nhân gây lỗi động cơ này.

1. Động cơ bị cháy

Đây là một lỗi rất phổ biến với động cơ điện, khi bị cháy động cơ bạn bắt buộc phải dừng lại hệ thống máy, kiểm tra để sửa chữa hay bỏ luôn động cơ để thay mới, quấn lại dẫn đến mất chi phí, giám đoạn công việc. 8 nguyên nhân thường gặp gây cháy động cơ điện và cách khắc phục:

- Cháy quá tải do dùng sai công suất, công suất thấp hoặc yếu hơn công suất ban đầu, hoặc do tính toán sai công suất. Bạn chọn động cơ 3HP nhưng công việc đòi hỏi động cơ lên tới 5HP vì vậy khi đó motor phải chịu lực quá mạnh, không kéo đi được, kẹt cứng, gây cháy đen các lớp cách điện, bị nóng chảy gây trường hợp chập cháy.

Cách khắc phục : Lựa chọn đúng công suất phù hợp hoặc tham khảo thông số từ nhà cung cấp.

- Cháy do sử dụng sai điện áp, kết nối với nguồn điện có điện áp không đúng với động cơ : động cơ chạy 3 pha 220v lại cấp nguồn vào là 380v

Cách khắc phục : Xem rõ thông số trên catalog hoặc trên tem động cơ và sơ đồ đấu dây của động cơ để cấp nguồn cho chính xác.

- Cháy do mất pha : lỏng dây đấu nối điện, đứt cầu chì. Nguyên nhân thường do sự tiếp xúc giữa 3 dây điện nguồn vào phần đấu điện của motor không được ổn định do một hoặc các pha bị mất không ổn định dòng điện qua động cơ điện.

Cách khắc phục : Dùng Rơ le chống mất pha để bảo vệ.

- Cháy do quá dòng vì điện áp không ổn định, điện áp quá cao hoặc quá thấp cũng làm dòng điện tăng cao, gây quá dòng dẫn đến cháy.

Cách khắc phục : Dùng ổn áp để giúp nguồn điện ổn định hơn. Sử dụng tủ điện đầy đủ rơ le bảo vệ.

- Cháy do kẹt tải hoặc vòng bi bạc đạn bị hỏng dẫn đến Rotor bị kẹt, không quay làm Ampe tăng cao, động cơ bị nóng làm mất lớp cách điện của dây quấn, dẫn đến cháy động cơ.

Cách khắc phục : Bảo trì bảo dưỡng vòng bi định kỳ. Kiểm tra bảo trì hệ thống máy thường xuyên.

- Động cơ sử dụng trong môi trường nhiệt độ quá nóng làm mất lớp cách điện của dây quấn, dẫn đến cháy động cơ. Cấp độ chịu nhiệt của động cơ điện không phù hợp với điều kiện làm việc. Bị ngấm nước vào động cơ.

Cách khắc phục : Chọn động cơ có tiêu chuẩn chịu nhiệt, chống nước chống bụi phù hợp hơn, cao hơn.

- Sử dụng biến tần điều chỉnh tần số động cơ chạy với tần số quá thấp hoặc quá cao.

Cách khắc phục : Chọn tốc độ phù hợp để không phải điều chỉnh tần số quá cao hoặc quá thấp, hạn chế được cháy động cơ.

- Chất lượng động cơ cụ thể là dây quấn động cơ có cách điện kém, chất lượng dây kém hoặc quấn thiếu dây dẫn đến không đủ công suất.

Cách khắc phục : Chọn động cơ chất lượng hoặc nhà cung cấp uy tín.

2. Động cơ bị nóng

Động cơ dễ bị nóng rất dễ làm giảm tuổi thọ của động cơ cũng như trải nghiệm làm việc của công nhân, bạn phải bảo trì, bảo dưỡng thường xuyên cho động cơ và khá tốn chi phí bảo trì bảo dưỡng này. Và hiệu suất làm việc của động cơ cũng sẽ bị giảm xuống. Có 7 nguyên nhân:

- Nóng động cơ do nguồn cấp của động cơ không ổn định 

Cách khắc phục : Dùng ổn áp để giúp nguồn điện ổn định hơn. Sử dụng tủ điện đầy đủ rơ le bảo vệ.

- Sai điện áp vì không sử dụng nguồn điện đúng với điện áp của động cơ. Sự chênh lệch điện áp sẽ gây ra sự không ổn định cho nguồn điện cung cấp cho động cơ dẫn đến bị nóng và cháy hỏng động cơ.

Cách khắc phục : Xem rõ thông số trên catalog hoặc trên tem động cơ và sơ đồ đấu dây của động cơ để cấp nguồn cho chính xác

- Chạy quá tải do dùng sai công suất, công suất thấp hoặc yếu hơn công suất ban đầu, hoặc do tính toán sai công suất. Bạn chọn động cơ 3HP nhưng công việc đòi hỏi động cơ lên tới 5HP vì vậy khi đó motor phải chịu lực quá mạnh, không kéo đi được, kẹt cứng, gây cháy đen các lớp cách điện, bị nóng chảy gây trường hợp chập cháy.

Cách khắc phục : Lựa chọn đúng công suất phù hợp hoặc tham khảo thông số từ nhà cung cấp.

- Quạt làm mát không hoạt động, cánh quạt bị gãy hoặc là phần cánh quạt bị bít kín dẫn đến kẹt cứng không làm mát được động cơ.

Cách khắc phục : Kiểm tra và vệ sinh quạt làm mát thường xuyên luôn được thông thoáng nhất.

- Tần số chạy quá cao hoặc quá thấp : do điều chỉnh biến tần về tần số quá thấp hoặc quá cao dẫn tới nóng động cơ.

Cách khắc phục : Chọn tốc độ phù hợp để không phải điều chỉnh tần số quá cao hoặc quá thấp, hạn chế được cháy động cơ

- Động cơ hoạt động dừng ngắt liên tục :Hãy chắc chắn rằng động cơ được hoạt động theo đúng tốc độ chu kỳ quay và không bị gián đoạn hoặc dưới mức tốc độ quay của động cơ. Bởi vì động cơ cần thời gian để làm mát hoàn toàn giữa mỗi chu kì quay. Nếu động cơ hoạt động bị gián đoạn thường xuyên sẽ gây nên hiện tượng ấm và sẽ trở nên nóng hơn với mỗi chu kì quay, thậm chí gây nên tình trạng quá nóng cho động cơ.

Cách khắc phục : Chọn động cơ phù hợp với việc dừng ngắt liên tục.

- Do chất lượng động cơ cụ thể là dây quấn động cơ chất lượng thấp.

Cách khắc phục : Chọn động cơ chất lượng hoặc nhà cung cấp uy tín

3. Động cơ bị hỏng vòng bi (Bạc đạn)

Vòng bi ảnh hưởng đến sự hoạt động bền bỉ, ổn định của động cơ, vì vậy khi vòng bi bị hỏng, vỡ bi hay vỡ vòng đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công việc. Gây ra sự trục trặc động cơ, tiếng ồn lớn.

- Chất lượng vòng bi là một yếu tố rất quan trọng, chất lượng vòng bi càng cao thì sự hoạt động của động cơ điện càng tốt và giảm thiểu được chi phí bảo hành bảo dưỡng. 

Cách khắc phục : chọn vòng bi chất lượng cao hơn hay nhà cung cấp uy tín.

- Chất lượng vòng bi kém hơn so với thiết kế của động cơ ( động cơ 2 cực vòng bi khác với động cơ 4 cực) 

Cách khắc phục : Chọn vòng bi phù hợp với thiết kế, tiêu chuẩn của động cơ, các vòng bi có thương hiệu đảm bảo chất lượng.

- Động cơ hoạt động trong môi trường dễ oxi hóa hoặc nhiều hóa chất. Môi trường sử dụng nhiều hóa chất sẽ gây ra sự an mòn cho động cơ điện và vòng bi, ảnh hưởng đến sự hoạt động trơn tru và tuổi thọ của vòng bi. 

Cách khắc phục : Chọn động cơ có chỉ số kháng nước kháng bụi cao + Sử dụng vòng bi chuyên dụng cho các môi trường đó.

- Không kiểm tra bảo trì, bảo dưỡng vòng bi theo định kỳ: không tra dầu, thay nhớt định kì theo qui định sẽ làm giảm tuổi vòng bi do bị ma sát nhiều mà không có đủ sự bôi trơn từ dầu nhớt.

Cách khắc phục : Bảo dưỡng và bảo trì vòng bi theo định kỳ hoặc kiểm tra thường xuyên xem có bị lỗi hay không

4. Động cơ bị vỡ, bể

Động cơ một khi bị vỡ hoặc bể sẽ phải thay mới vì vỏ động cơ điện bảo vệ và bao trùm động cơ. Khi động cơ bị nứt hay bể sẽ làm không khí tràn vào trong và ảnh hưởng đến động cơ, các mảnh vỡ cũng có thể bị kẹt trong động cơ điện.

- Gia công cơ khí không chính xác hoặc lắp đặt động cơ không chắc chắn, các ốc siết không chặt, sau 1 thời gian sử dụng ốc bị lỏng dẫn đến vỡ chân đế hoặc mặt bích động cơ.

Cách khắc phục : Lắp đặt chính xác và siết ốc tại các vị trí chắc chắn, kiểm tra định kỹ các vị trí bắt ốc.

- Chất lượng Gang hoặc nhôm cấu tạo lên vỏ của động cơ không đạt tiêu chuẩn. 

Cách khắc phục : Chọn động cơ chất lượng hoặc nhà cung cấp uy tín

5. Động cơ bị biến dạng, gãy trục

Trục động cơ có tác dụng truyền lực cơ tới các bộ phận máy móc khác, trục bị gãy sẽ không thể hoạt động được, trục bị biến dạng cong sẽ làm rung lắc động cơ ảnh hưởng đến tiến độ công việc và lâu dần sẽ làm hư động cơ điện.

- Gia công cơ khí không chính xác hoặc lắp đặt động cơ không chắc chắn, các buli hoặc dây xích lắp vào đầu trục không khớp.

Cách khắc phục : Lắp đặt chính xác, kiểm tra các vị trí kết nối trục và dây xích, dây đai, khớp nối.

- Chất lượng trục của động cơ điện

+ Trục động cơ tôi quá non, khi quay không chịu được lực lớn tác động vào trục, gây biến dạng trục động cơ, bị cong hoặc trượt trục.

+ Trục động cơ tôi quá cứng dẫn đến giòn dễ gãy trục, vỡ trục khi hoạt động tần suất cao.

Cách khắc phục : Chọn động cơ chất lượng hoặc nhà cung cấp uy tín

Qua bài viết chúng tôi đã đề cập đến những lỗi thường gặp khi bạn sử dụng động cơ điện và nguyên nhân gây ra chúng và cách khắc phục để bạn có thể kiểm tra và xác định động cơ của mình hỏng do đâu khi gặp phải các trường hợp này. Dựa vào những nguyên nhân này, bạn cũng có thể rút ra cho mình bài học khi lựa chọn và sử dụng động cơ đúng cách để đảm bảo an toàn và tránh bị hư hỏng động cơ điện.

Bạn có thể tìm hiểu rõ hơn qua video sau để có cái nhìn thực tế về các lỗi thường gặp của động cơ điện: